Xét nghiệm dịch tủy não là gì ?

Đây là một xét nghiệm cơ bản trong chẩn đoán lao màng não cũng như chẩn đoán phân biệt với những bệnh lý não, màng não khác. Do vậy mọi trường hợp nghi ngờ mắc lao màng não đều phải được chọc tủy sống lấy dịch não tủy để xét nghiệm. Các biến đổi của dịch não tủy thường gặp trong lao màng não bao gồm:

- Trong đa số trường hợp áp lực đều tăng nhẹ ( tuy nhiên khó đánh giá ) , trong, một số ít trường hợp có thể có màu hơi ánh vàng. Những trường hợp nhẹ vẫn trong như bình thường. Một số trường hợp có thể vẩn đục do tăng nhiều tế bào. Dịch vẩn đỏ nếu không phải do nguyên nhân chạm phải mạch máu trong quá trình làm thủ thuật hoặc dịch đục cần phải nghĩ đến nguyên nhân xuất huyết dưới nhện hoặc viêm màng não mủ.

 - Albumin trong dịch não tủy thường tăng. Mức tăng thường nằm trong khoảng 5,79mol/l - 28,98mol/l, đặc biệt là xung quanh mức 14,49mol/l. Phản ứng Pandy (+) do có nhiều thành phần globulin. Albumin tăng cao và kéo dài không tương ứng với mức độ tế bào trong quá trình điều trị thường cho một tiên lượng không tốt ( hội chứng phân ly đạm tế bào )

 - Tế bào trong dịch tủy não thường tăng. Với mức độ rất khác nhau: có khi tăng nhẹ (< 20 tế bào) hoặc có trường hợp tăng rất nhiều (hàng nghìn). Trong lao màng não mức tăng thường từ 20-300/ml. Thành phần chủ yếu là tế bào lympho. Một số ít trường hợp ở giai đoạn đầu có tăng bạch cầu đa nhân trung tính hoặc có ít bạch cầu đa nhân trung tính thoái hóa, hồng cầu, nhưng dần dần ở giai đoạn muộn tế bào lympho vẫn chiếm ưu thế.

 - Glucose thường giảm ở mức (1,39mol/l-1,94mol/l ), không có tính đặc hiệu.

 - Tìm vi khuẩn lao trong dịch não tủy: Các xét nghiệm soi trực tiếp tìm vi khuẩn lao trong dịch não tủy giá trị thấp vì số lượng của vi khuẩn lao trong dịch não tủy rất ít. Phương phát nuôi cấy cho tỷ lệ tìm thấy vi khuẩn lao cao hơn nhưng do thời gian có kết quả kéo dài nên không thể đợi kết quả xét nghiệm nuôi cấy này trong điều trị lâm sàng.

Một số kỹ thuật mới hiên nay như áp dụng các kỹ thuật BACTEC, PCR để nâng cao khả năng tìm được vi khuẩn lao trong dịch não tủy. Tìm thấy vi khuẩn lao trong dịch não tủy là một chẩn đoán chắc chắn lao màng não.

Lưu ý rằng : Xét nghiệm dịch tủy não là một xét nghiệm cơ bản cần thiết, trong chẩn đoán lao màng não, chỉ định chọc dịch não tủy cần được chỉ định và thực hiện ở những trường hợp có dấu hiệu màng não trên lâm sàng.